مریخ
بَهرام یا مریخ چهارمین سیاره در سامانه خورشیدی است که در مداری طویل‌تر از زمین و باعت
سر ی کمتر از زمین حرکت می‌کند. هر یک باری که به بدور خورشید میچرخد معادل
687 روز (روز زمین) طول می‌کشد و شب و روز کمی طولانی‌تر از کره زمین است.
بزرگی بهرام حدوداً نصف زمین است و قطر آن 6790 کیلومتر می‌باشد (مقایسه کنید با قطر زمین
: 12756کیلومتر).
جو بهرام سرخ‌فام است و در آسمان شب از زمین نیز سرخی آن دیده می‌شود. کره بهرام دو ماه
کوچکبه نام‌های فوبوس و دیموس دارد که شکلی نامنظم دارند. این دو ماه احتمالاً شهاب سنگهایی
هستندکه در مدار بهرام به دام افتاده‌اند.اگر شخصی در کره? مریخ باشد مشاهده خواهد کرد که فوبوس
سه باردر یک روز طلوع و غروب می‌کند. دیموس نصف فوبوس بوده و چنانچه از مریخ به آن نگاه
کنیم این ماه بیشتر شبیه به یک ستاره خواهد بود تا یک ماه.
بهرام، سیاره سرخ‌فام منظومه خورشیدی، نصف زمین قطر دارد و مساحت سطح آن برابر با
مساحت خشکی‌های روی زمین است. همانند زمین، یخ‌های قطبی، دره‌های عمیق، کوه، غبار،
طوفان و فصل دارد. در دشت‌های آن مانند ماه، گودال‌هایی حاصل از برخورد سنگ‌های آسمانی
دیده می‌شود. با وجود اندازه کوچکش، بلندترین قله? سامانه? خورشیدی یعنی کوه المپوس و
بزرگ تریندره سامانه? خورشیدی در این سیاره پیدا شده‌است.
فرسوده بودن بیشتر دهانه های برخوردی سیاره بهرام نشان‌دهنده? فعالیت زیاد زمین‌شناختی در
این سیاره است.
روزهای بهرام 24 ساعت و 37 دقیقه طول می‌کشد. از آن‌جا که محور سیاره? بهرام همانند زمین
24 درجه کج است در این سیاره نیز فصل‌های سال وجود دارند. اما هر سال بهرامی تقریباًدو برابر
سال زمینی یعنی 678 روز به‌درازا می‌کشد.
خاک
در ژوئن 2008، اطلاعات به دست آمده توسط کاوشگر فینیکس ثابت کرد که خاک مریخ دارای
اندکی خاصیت بازی (قلیایی) و همچنین حاوی موادی مانند منیزیم، سدیم، پتاسیم و کلر، که وجود همه
آنها برای حیات و رشد موجودات زنده ضروری است، می‌باشد. محققان خاک به دست آمده از
منطقه‌ای نزدیک قطب شمال مریخ را با مقداری خاک باغچه زمینی مقایسه کردند و به این نتیجه
رسیدند که خاک مریخ برای رشد گیاهانی چون مارچوبه (آسپاراگوس) مناسب است.
در آگوست 2008، کاوشگر فینیکس با انجام آزمایش‌ها ساده شیمیایی، مثل مخلوط کردن آب زمین
با خاک مریخ، با هدف تعیین phخاک مریخ، نشانه‌هایی از نمک پر کلرات پیدا کرد، که این موضوع
نئوری دانشمندان بسیاری را که ادعا کرده بودند خاک مریخ به طور قابل ملاحظه‌ای دارای خاصیت
بازی است، تایید می‌کرد. pH خاک مریخ 8?3 اندازه گیری شد.
نتایج حاصل از نمونه‌گیری و آزمایش خاک سطح مریخ، که از جمله با کمک اشعه ایکس ، توسط
کاوشگر کنجکاوی انجام گرفت، نشان می‌دهد که سطح مریخ بافتی بازالتی دارد که نوعی سنگ
آتش‌فشانی، مشابه شن‌های سواحل هاوایی است.
جو
جوّ زمین شامل 77 درصد نیتروژن و 21 درصد اکسیژن است. درحالی که در جو مریخ 95 درصد
دی اکسید کربن، 3? نیتروژن، 1?6? آرگون و فقط مقدار ناچیز اکسیژن و آب وجود دارد. جو سیاره
سرخ بسیار رقیق است، به طوری که فشار جوی سطح آن، معادل یک صدم فشار جو
زمین در سطح دریاست. علاوه بر این جو مریخ محافظ خوبی در برابر تابش‌های مرگبار فضایی
نیست.
بیشتر مناطق بهرام بسیار سرد است. دمای هوا در قطب‌های آن می‌تواند تا 130 درجه زیر صفر
پایین برود.
به دلیل رقیق بودن «هوای» بهرام، دمای هوا به سرعت تغییر می‌کند. مثلاً فقط لحظاتی پس از
طلوع خورشید دما در سطح بیش از 20 افزایش می‌یابد. در هر لحظه دمایی که پای شما احساس
می‌کند (هوای نزدیک سطح) با دمای هوای اطراف سر شما ممکن است تا 20 درجه اختلاف داشته
باشد.به این ترتیب اگر روی استوای بهرام باشید، دمای سطح 20 درجه سلیسیوس و دمای اطراف سر
شماصفر درجه‌است.
در بهرام بادهایی با سرعت زیاد (متجاوز از 200 کیلومتر بر ساعت) می‌وزد که سبب می‌شود غبار
ها در ارتفاع 40 کیلومتری معلق بمانند علت ایجاد این بادها غالباْ اختلاف دما توام با اختلاف فشار
است.
چرا مریخ قرمز رنگ است؟
با فرود کنجکاوی بر روی مریخ هنوز هم این پرسش مطرح است که چرا سطح این سیاره قرمز
رنگ است.ساده‌ترین توضیح برای قرمز رنگ بودن سطح مریخ آن است که ماده سطحی یا
سنگپوش آن دارای مقادیر زیادی اکسید آهن است. این ماده همچنین دلیل قرمز بودن زنگ آهن و
خون است.اما چرا مریخ دارای مقادیر زیادی آهن است؟ چرا آهن اکسید می‌شود و چرا اکسید آهن
قرمزرنگ است؟
پاسخ این پرسش‌ها به 4.5 میلیارد سال قبل و زمان شکل‌گیری منظومه شمسی باز می‌گردد. در آن
زمان عنصر سنگین آهن در قلب ستارگان مرده در ابرهای گازی و غباری در حال چرخش بود.
این ابرها از لحاظ گرانشی برای تشکیل خورشید و سیارات دیگر در هم شکسته شدند.
در حالی که توده آهن زمین هنگامی که سیاره جوان و ذوب‌شده بود، به هسته آن رفت، دانشمندان
ناسا بر این باورند که اندازه کوچک‌تر مریخ و همچنین گرانش ضعیف‌تر آن به آهن امکان داد که
کمتر به مرکز منتقل شود.
مریخ دارای هسته ای آهنی است اما در سطوح فوقانی آن آهن به فراوانی یافت می‌شود.
آهن قدیمی و ساده تیره و درخشان به نظر می‌رسد. این عنصر هنگامی که در معرض اکسیژن
قرار می‌گیرد، دارای رنگ صرفاً قرمزرنگ شده و وجود مقادیر کافی اکسیژن موجب می‌شود که
به اکسید آهن تبدیل شود. این ترکیب از دو اتم آهن و سه اتم اکسیژن تشکیل شده است.
پرسشی که در این جا وجود دارد این است که چرا مقادیر بالای آهن در سطح مریخ اکسید یا
با اکسیژن ترکیب می‌شود؟
گفته می‌شود نوع آب و هوا موجب زنگ زدن تدریجی آهن بر روی این سیاره شده است. اما آیا
توفان‌های بارانی باستانی که تصور می‌شود در سطح سیاره مرطوب و جوان رخ داده باشد با کوبیدن
سنگپوش با اتم‌های اکسیژن آزاد شده از مولکول‌های آب، موجب زنگ زدن آهن شده‌اند؟ یا آیا فرایند
اکسیداسیون به تدریج و طی میلیاردها سال رخ داده است. یعنی زمانی که نور خورشید دی اکسید کربن
وسایر مولکول‌ها در جو را شکسته و اکسیدان‌هایی از قبیل پراکسید هیدروژن و ازن تولید کرده است؟
به این دلیل که هیچ کس هنوز توضیح درست این پرسش‌ها را نمی‌داند، قرمز رنگ بودن سطح مریخ
هنوز هم در هاله‌یی از ابهام است. با این حال سطح این سیاره به هر روشی زنگ زده باشد، ترکیب
اکسید آهن (III) آن به این دلیل سرخرنگ به نظر می‌رسد؛زیرا این ترکیب طول موج‌های آبی و سبز
رنگ طیف نوری را گرفته و طول موج‌های قرمز رنگ را منعکس می‌کند.